Mục đích của giáo dục hướng nghiệp THPT- Các bước hướng nghiệp

Giáo dục hướng nghiệp THPT được coi là hoạt động quan trọng và cần đầu tư hàng đầu mỗi năm. Đây là hoạt động giúp học sinh có mục tiêu, lộ trình học tập đúng đắn để chọn được khối ngành, trường đại học hay công việc mà mình mong muốn. Đồng thời cũng giảm được rủi ro làm trái ngành, thất nghiệp, … 

Giáo dục hướng nghiệp là gì? 

Theo quy định của khoản 1 điều 9 Luật Giáo dục 2019, hướng nghiệp giáo dục được giải thích: 

“Hướng nghiệp trong giáo dục là hệ thống các biện pháp tiến hành trong và ngoài cơ sở giáo dục để giúp học sinh có kiến thức về nghề nghiệp, khả năng lựa chọn nghề nghiệp trên cơ sở kết hợp nguyện vọng, sở trường của cá nhân với nhu cầu sử dụng lao động của xã hội.”

Theo đó, các cơ sở giáo dục, nhà trường phải có những hành động, biện pháp tiến hành cung cấp cho học sinh, bạn trẻ những kiến thức về nghề nghiệp, cơ hội việc làm, năng lực của bản thân, … dựa trên đó học sinh, bạn trẻ sẽ biết sở trường, điều kiện của mình, nên điền nguyện vọng học tập gì cũng như đáp ứng nhu cầu nhân lực của xã hội. 

Vì sao nên hướng nghiệp THPT?

Giáo dục luôn là vấn đề được quan tâm và đầu tư nhiều nhất tại mỗi quốc gia. Đối với học sinh THPT, việc giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THPT thật sự rất quan trọng vì điều này đóng vai trò rất lớn đến tương lai cũng như cuộc sống của các bạn trẻ. Và đây cũng là lý do trước khi bước sang THPT, nhà trường và phụ huynh đã tổ chức rất nhiều hoạt động, thậm chí là những chương trình  ngoại khóa dành riêng cho việc định hướng nghề nghiệp. 

Có rất nhiều lý do để khẳng định hoạt động hướng nghiệp rất quan trọng, cụ thể như: 

• Học sinh sẽ biết được mình cần phải làm gì, vạch ra lộ trình học tập để đạt được mục tiêu mà mình đã định hướng. 
• Tiết kiệm được rất nhiều thời gian, tiền bạc khi đã có mục tiêu hướng đến. 
• Thấu hiểu bản thân hơn, đồng thời có động lực để cố gắng mỗi ngày để đạt đến gần mục tiêu. 
• Tự tin đưa ra quyết định chọn trường, chọn nghề sau khi kết thúc lớp 12. 
• Dễ dàng thành công trong tương lai với ngành nghề đã được lựa chọn từ trước. 

Thời điểm phù hợp để bắt đầu giáo dục hướng nghiệp THPT?

Thời điểm phù hợp để định giáo dục hướng nghiệp THPT chính là cuối cấp 2. Bởi lẽ, bước sang cấp 3, học sinh sẽ xác định tập trung vào các môn học phục vụ cho khối ngành, trường đại học mà bạn đã lựa chọn theo định hướng của mình. Đây được cho là thời gian lý tưởng bởi vì học sinh còn đến 3 năm cấp 3 để suy nghĩ cũng như đưa ra quyết định chính xác và phù hợp nhất trước khi đăng ký nguyện vọng tại trường đại học. 

Bên cạnh đó, giai đoạn cuối cấp 2 và đầu cấp 3, học sinh đã lớn và có những suy nghĩ chững chạc, thêm vào đó bắt đầu quan tâm về tương lai của mình, nhận được nhiều thông tin từ truyền thông, báo đài, hay những người thân thuộc. Đây cũng là yếu tố góp phần khẳng định thời gian này rất thích hợp để định hướng THPT. 

Hoạt động giáo dục hướng nghiệp cần được thực hiện lồng ghép, tích hợp vào các môn học và các hoạt động giáo dục dưới sự hỗ trợ từ nhà trường và gia đình, cũng như bản thân học sinh. Một số hoạt động hướng nghiệp có thể tham khảo như: 

• Tổ chức các đợt tư vấn hướng nghiệp tại trường học ở cấp 2 và cấp 3.
• Thường xuyên cập nhật thông tin về xét tuyển đại học trên bảng tin của trường. 
• Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, ngoài trời, … để học sinh khám phá bản thân, hiểu hơn về những điểm mạnh, điểm yếu cũng như sở thích, năng lực của mình. 

Mặc dù đây là thời gian phù hợp để định hướng. Tuy nhiên, không có 1 thời điểm chính xác, hay thời điểm vàng nào để thực hiện hoạt động này. Vậy nên, tốt nhất chúng ta cần định hướng từ sớm, có thể ba mẹ nên quan sát, tìm hiểu con mình và có những lời góp ý phù hợp với con ngay từ khi còn nhỏ. Việc định hướng sớm sẽ giúp học sinh có được kết quả tốt hơn trong tương lai. 

Mục đích của việc hướng nghiệp THPT

Sở dĩ giáo dục hướng nghiệp THPT quan trọng vì điều này hướng đến mục đích rất lớn. Mục đích của việc hướng nghiệp THPT là hình thành khả năng tự chủ trong cách lựa chọn trường học, ngành học và nghề nghiệp của học sinh trên cơ sở của dựa vào năng lực, sở thích với nhu cầu lao động của xã hội. Điều này góp phần nâng cao hiệu quả lao động trong xã hội và công tác phân luồng học sinh sau mỗi cấp học. 

Không dừng lại ở đó, mục đích thứ 2 của giáo dục hướng nghiệp THPT chính là giúp học sinh có sự chủ động trong việc chọn nghề, quyết định tương lai của mình. Với mục tiêu này, học sinh sẽ có lộ trình học tập rõ ràng, cụ thể và được đầu tư hơn rất nhiều. 

Để đạt được mục đích này, trong các hoạt động giáo dục hướng nghiệp THPT, học sinh sẽ phải được nhận và hiểu các nội dung được truyền tải. Cụ thể: 

• Hiểu được ý nghĩa và sự quan trọng trong việc lựa chọn nghề cho tương lai thông qua các vấn đề của bản thân. Từ đó chủ động tìm kiếm các thông tin về thị trường lao động, ngành nghề tiềm năng, nghề xu hướng và cuối cùng xây dựng kế hoạch học tập cho bản thân.
• Học sinh phải ý thức được việc đánh giá khả năng bản thân rất quan trọng vì điều này ảnh hưởng rất nhiều đến việc lựa chọn nghề, mục đích học tập hiện tại. 
• Sau buổi hướng nghiệp, học sinh trở nên tích cực tham gia các hoạt động của trường, điều này tăng cường nhận thức và đánh giá của học sinh về bản thân mình, từ đó dễ dàng hơn trong việc lựa chọn ngành nghề phù hợp với bản thân. 

Xem thêm: Con gái học nghề gì khi không học đại học

Nội dung của chương trình hướng nghiệp THPT

Nội dung về chương trình hướng nghiệp THPT từ trước đến nay luôn được đầu tư. Bởi lẽ hoạt động này ảnh hưởng rất lớn đến tương lai của học sinh, cũng như tình trạng nguồn nhân lực chất lượng của đất nước. Với mục tiêu trang bị cho học sinh các kiến thức cần thiết để đưa ra quyết định chọn ngành, chọn trường, chọn nghề phù hợp, nội dung chương trình “Giáo dục hướng nghiệp THPT”ở Việt Nam bao gồm:

• Tạo các hoạt động giúp học sinh tiếp cận sát với một số ngành nghề phổ biến, tiềm năng hiện nay trong xã hội. Ví dụ như: y tế, kỹ thuật, điện tử, hàng không, cơ khí, kinh tế, …. 
• Liên tục tổ chức hoạt động hướng nghiệp để học sinh THCS cuối cấp, THPT ý thức được tầm quan trọng. Từ đó có cái nhìn bao quát về tương lai của mình.
• Hỗ trợ tư vấn học sinh về ngành nghề, năng lực chọn trường, khối thi thông qua các bài tham khảo hoặc buổi tư vấn trực tiếp với chuyên gia. 
• Giúp học sinh xác định đúng nhân cách của mình để giúp các bạn chọn được 1 nghề phù hợp.
• Giáo dục học sinh luôn có thái độ lao động đúng đối với mọi ngành nghề. Việc này cũng giúp các bạn học sinh nâng cao kỹ năng nghề nghiệp chuyên môn theo định hướng của bản thân.

Ý nghĩa của chương trình giáo dục hướng nghiệp

Thông qua hoạt động hướng nghiệp THPT, học sinh sẽ nhận được rất nhiều giá trị lớn và rất ý nghĩa, nhất là đối với tương lai của mỗi người. Cụ thể ý nghĩa của hoạt động này là: 

Ý nghĩa giáo dục

Giáo dục hướng nghiệp là một trong những mục tiêu mà nhà trường mong muốn mang đến cho toàn bộ học sinh. Chính điều này sẽ góp phần giúp học sinh tích lũy được những kiến thức rất cần thiết bên cạnh kiến thức từ sách vở. Học sinh xác định được nghề nghiệp đúng đắn, có lý tưởng nghề nghiệp và thái độ đúng đắn đối với lao động.

Bằng việc cho học sinh hiểu hơn về ngành nghề, tiếp xúc thực tế, tính logic, nhìn nhận, suy nghĩ kỹ và trách nhiệm sẽ được học sinh hình thành từ sớm. 

Về ý nghĩa kinh tế

Công việc hướng nghiệp cho học sinh THPT sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế nước nhà. Bởi lẽ như được chia sẻ trên, hoạt động này sẽ giúp phân luồng nhân lực ngay còn ngồi trên ghế nhà trường. Nhà tuyển dụng sẽ sử dụng hợp lý nhân sự trẻ, tất cả đều được tối ưu từ khâu đầu vào. Nhờ đó xã hội và kinh tế sẽ phát triển, nâng cao hiệu suất công việc, lao động. 

Về ý nghĩa chính trị

Giáo dục luôn là một trong những yếu tố được các quốc gia đầu tư rất nhiều. Do đó vai trò hướng nghiệp luôn nằm trong chiến lược giáo dục, nghề nghiệp, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Khi việc này được công tác tốt, kinh tế phát triển, ý thức và nhận thức của người dân cũng được nâng cao. Nước ta sẽ nhanh chóng vương lên và mạnh mẽ hơn trong công tác chính trị vì có nhiều nhân tài. 

Ý nghĩa xã hội

Nếu làm tốt chương trình giáo dục hướng nghiệp cho học sinh tốt nghiệp THPT, các bạn trẻ sẽ được định hướng đúng đắn trong cuộc sống. Việc định hướng này sẽ giúp các học sinh tìm được nghề phù hợp với năng lực, trình độ và nhu cầu của xã hội. Từ đó, góp phần tạo ra giá trị xã hội, tránh xảy ra tình trạng không có công ăn việc làm sinh ra trộm cắp, lừa đảo … gây bất ổn cho xã hội.

Xem thêm: Nên học đại học hay học nghề?

Các bước hướng nghiệp cho học sinh THPT

Riêng những ai làm giáo dục, thì hướng nghiệp đòi hỏi sự kiên trì và đi đường dài với học sinh. Để xây dựng lộ trình hướng nghiệp tốt và thành công, nhà trường và phụ huynh cần biết hiểu và thực hiện trình tự từng bước một. 

Xác định sở thích và mong muốn của bản thân học sinh

Sở thích và mong muốn của học sinh là yếu tố đầu tiên cần phải tìm hiểu trong hoạt động hướng nghiệp THPT. Điều này có thể được thực hiện thông qua các bài test về về tính cách, từ đó tìm ra được điểm mạnh và điểm yếu, và liệu bản thân học sinh thật sự phù hợp với ngành nghề mà mình yêu thích hay không. 

Ngoài ra, việc hướng nghiệp còn phải phụ thuộc vào năng khiếu của mỗi người. Những ngành nghề này phải phải thuộc sở trường của học sinh, cụ thể như là hội họa, âm nhạc, viết văn, …. chúng ta cần cẩn thận hơn trong việc dẫn dắt và giải thích để học sinh hiểu rõ những nổi bật của mình.  Đây cũng là yêu cầu của giáo dục hướng nghiệp mà mọi người làm trong nghề cần phải nắm rõ.

Tìm hiểu điều kiện cá nhân của học sinh

Mỗi học sinh đều có hoàn cảnh khác nhau từ tài chính, gia đình, điều kiện học, năng lực học tập. Vì điều này, người hoạt động giáo dục hướng nghiệp cần tìm hiểu rõ về điều kiện cá nhân của mỗi học sinh, từ đó có những lời khuyên đúng và chính xác với tình trạng định hướng hiện tại. Điều này cực kỳ quan trọng, nhất là đối với những em có điều kiện kinh tế không ổn định. Với các trường hợp này, thầy cô cần tìm hướng nhận học bổng hoặc đưa ra cho học sinh các phương án nhưng vẫn đảm bảo đi đúng trường, đúng ngành. Đó chính là vai trò của người hướng nghiệp. 

Cùng với đó, điều kiện năng lực của cá nhân đến từ bên trong mỗi người. Năng lực cá nhân là những tính cách riêng biệt như sự kiên trì, siêng năng chăm chỉ theo đuổi một lĩnh vực cụ thể. Bạn hãy xác định xem bản thân có những đức tính nào phù hợp với ngành nghề và những điều cần khắc phục để theo đuổi nghề nghiệp thành công trong tương lai.

Tìm hiểu những ngành học tiềm năng

Thị trường ngành nghề liên tục biến đổi qua mỗi năm. Có rất nhiều ngành nghề không thể phát triển và dần dần không cần nguồn nhân lực, biến mất khỏi thị trường. Do đó, để giáo dục hướng nghiệp THPT đúng đắn, bạn cần tìm hiểu thật kỹ những ngành nghề có nguy cơ thất nghiệp cao trong tương lai.

Bên cạnh đó, bạn nên tìm hiểu về những ngành học năng động, hái ra tiền. Lựa chọn những ngành nghề được dự đoán có tiềm năng phát triển trong tương lai sẽ giúp bạn thuận lợi hơn trong quá trình tìm việc làm.

Chuẩn bị những kỹ năng cần thiết

Người hướng nghiệp sẽ liên tục tiếp thu những điều mới của ngành nghề, nhất là các kỹ năng yêu cầu cần có. Điều này cần được cập nhật cho học sinh để các bạn biết được bản thân có thật sự đáp ứng được những điều đó hay không. Hoặc có thể thay đổi ngay từ khi được hướng nghiệp để bản thân tương thích với nghề đã chọn. 

Hoạt động này khá khó khăn khi nhu cầu về nguồn lao động liên tục thay đổi, và cần để học sinh tiếp xúc trực tiếp với thực tế. Khi hướng nghiệp, hãy tập trung và tạo điều kiện cho học sinh được lắng nghe chia sẻ thực tế từ những người có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề, từ đó giúp hình dung cụ thể hơn và mở mang tầm hiểu biết của bản thân.

Tham khảo ý kiến phụ huynh

Trong quá trình định hướng nghề nghiệp THPT, phụ huynh cũng là người đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra quyết định cho học sinh. Trước khi quyết định theo đuổi nghề nghiệp nào, bạn nên tham khảo ý kiến phụ huynh để đưa ra lựa chọn phù hợp với điều kiện tài chính gia đình.

Tuy nhiên, nếu mong muốn của bạn và gia đình trái ngược nhau, bạn nên dành thời gian tâm sự để thuyết phục cha mẹ nếu như thật sự có niềm đam mê trong lĩnh vực nào đó. Niềm đam mê và tài chính vững vàng là nhân tố giúp bạn thành công theo đuổi ước mơ.

Mục đích của chương trình giáo dục hướng nghiệp THPT đã được Seoul Academy trình bày đầy đủ ở bài viết trên. Qua đây, các bạn học sinh cũng đã có thể xác định con đường riêng dành cho mình. Nếu đại học không là con đường bạn chọn thì học nghề là một giải pháp tốt giúp bạn sớm kiếm tiền bằng sức lao động của mình. Và Spa là một nghề bạn đọc nên lưu ý nhé bởi nó có rất nhiều ưu điểm vượt trội so với các nghề khác. Nếu chọn, hãy chọn Seoul Academy là địa chỉ uy tín dành cho bạn.

Cùng Xem Seoul Academy Và Hành Trình Hướng Nghiệp Tuyển Sinh 2023: