Định hướng nghề nghiệp là gì? Cách định hướng nghề cá nhân hiệu quả

Định hướng nghề nghiệp là cụm từ không còn quá xa lạ đối với nhiều bạn trẻ, đối với các bậc phụ huynh có con em ở độ tuổi chuẩn bị bước vào tương lai. Bạn cần tiến hành theo từng bước để chọn được cho mình một con đường tương lai phù hợp. Dưới đây Seoul Academy chia sẻ đến các bạn các bước chọn nghề nghiệp phù hợp trong tương lai. 

Định hướng nghề nghiệp là gì? Vai trò và ý nghĩa

Định hướng nghề nghiệp được hiểu chính là việc đưa ra những phân tích, đánh giá để giúp các bạn trẻ có được góc nhìn tổng quan về tương lai của mình. Từ những đánh giá này, bạn trẻ sẽ có thể đưa ra định hướng về công việc mà bản thân yêu thích, công việc phù hợp với tương lai. Khi đã có được định hướng rõ ràng, những bước đi trong quá trình chinh phục ước mơ cũng dần rõ ràng và cải thiện hơn. 

Định hướng nghề nghiệp cho học sinh là một trong những nội dung giáo dục toàn diện đóng vai trò rất quan trọng. Hoạt động này là rất cần thiết và là nội dung bắt buộc phải có trong chương trình cấp trung học phổ thông, đặc biệt là đối với các bạn học sinh lớp 12. Ngoài ra, tại các cấp học trung học cơ sở, nội dung định hướng tương lai cũng sẽ được lồng ghép và chia sẻ qua các buổi học ngoại khóa. 

Nhờ có hoạt động định hướng, các bạn học sinh, sinh viên, học viên vẫn đang ngồi trên ghế nhà trường sẽ dễ dàng hơn trong xác định nghề nghiệp tương lai. Đồng thời, định hướng nghề nghiệp cũng sẽ giúp cân bằng nguồn nhân lực làm việc tại các nhóm ngành nghề trong tương lai. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng với xã hội, đối với mỗi đất nước. 

Định hướng nghề nghiệp cần dựa trên các yếu tố gì?

Nghề nghiệp tương lai luôn là vấn đề nhận được sự quan tâm của mọi người, từ các bạn trẻ cho đến các bậc phụ huynh, những người thân quen,… Để có thể xác định được con đường tương lai một cách cụ thể, rõ ràng và đảm bảo tính chính xác cao, bạn trẻ cần dựa vào những yếu tố cơ bản và có sức ảnh hưởng lớn. Điển hình có thể kể đến như:

Sở thích của bản thân

Nghề nghiệp sẽ là một trong những khía cạnh gắn bó với bạn trong phần lớn khoảng thời gian trong cuộc đời. Do đó, khi lựa chọn một nghề nghiệp cụ thể, bạn trẻ nên cân nhắc dựa trên sở thích của bản thân. Đây là yếu tố rất quan trọng, giúp bạn chọn được công việc phù hợp, đồng thời có thể gắn bó trong thời gian dài. Sở thích ở đây cũng có thể hiểu chính là ước mơ mà bạn muốn chinh phục, muốn thực hiện. 

Với nhiều bạn trẻ, việc lựa chọn nghề nghiệp thường được dựa trên mong muốn và ý kiến của cha mẹ. Điều này thường dẫn đến việc chọn nghề không phù hợp, dẫn đến trường hợp bỏ ngang vì những áp lực của công việc đem đến. Do đó, xác định và chọn nghề theo sở thích sẽ giúp bạn nắm chắc được hơn 50% sự thành công trong tương lai. 

Khả năng của bản thân có phù hợp hay không

Khi đã làm rõ được công việc mà bản thân các bạn trẻ yêu thích, yếu tố tiếp theo bạn cần đánh giá chính là khả năng của bản thân mình. Mỗi người đều sở hữu những ưu điểm và nhược điểm riêng. Việc đánh giá toàn diện bản thân sẽ giúp bạn trẻ có thể dễ dàng xác định được bản thân mình có thể chinh phục được ước mơ hay không.

Xem thêm: Nên học bổ túc hay học Trung cấp nghề?

Tình hình kinh tế của đất nước

Tình hình kinh tế của đất nước trong những năm gần đây và dự báo về tình hình nghề nghiệp trong tương lai gần. Việc đánh giá yếu tố này sẽ đem lại ý nghĩa giúp bạn có thể có được góc nhìn tổng quan hơn về sự phát triển của nhóm nghề bạn dự định lựa chọn. Lĩnh vực nghề nghiệp có phát triển mới có thể gia tăng cơ hội về nhân lực làm việc, từ đó mở rộng hơn những cơ hội việc làm cho bạn.

Chọn nghề dựa vào điều kiện kinh tế của gia đình

Đây cũng là một yếu tố đem đến ảnh hưởng rất lớn đối với việc định hướng nghề nghiệp của giới trẻ hiện nay. Với sự chuyển dần sang hình thức tự chủ về kinh tế của hệ thống các trường Đại học, Cao đẳng, mức học phí cũng dần có sự tăng lên một cách đáng kể. Điều này đã đặt ra thách thức lớn đối với những gia đình có điều kiện tương đối khó khăn.

Xác định khả năng kinh tế của gia đình sẽ giúp bạn lựa chọn con đường tương lai phù hợp. Thay vì theo đuổi ước mơ trở Đại học, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn học nghề để có thể nhanh chóng ra nghề. Có một công việc ổn định cùng mức thu nhập tốt chính là ước mơ sau cùng của mỗi bạn trẻ. 

Các bước định hướng nghề nghiệp cho học sinh

Định hướng nghề nghiệp là một quá trình gồm nhiều bước khác nhau. Bạn cần đảm bảo thực hiện đầy đủ các bước có trong quy trình thì mới có thể đạt được kết quả như mong muốn. Quy trình cụ thể bao gồm các bước như sau:

• Bước 1: Xác định thế mạnh và điểm yếu, mong muốn, sở thích và ước mơ của bản thân. Đây được xem là bước nền tảng của quy trình, giúp các bước đi tiếp theo được vững chắc và chính xác hơn.
• Bước 2: Xác định lĩnh vực nghề nghiệp, công việc cụ thể phù hợp với bản thân. Dựa trên những đánh giá, những nội dung được liệt kê tại bước 1, bạn trẻ có thể giới hạn được lĩnh vực công việc mà bản thân yêu thích. Sau đó, bạn sẽ tiếp tục liệt kê những việc làm cụ thể trong nhóm nghề và chọn lựa cho mình công việc phù hợp nhất.
• Bước 3: Đánh giá khách quan về tương lai của nghề. Xã hội ngày một phát triển đi lên, dưới sự ảnh hưởng của đa dạng các yếu tố khách quan và chủ quan, sẽ tác động đến những ngành nghề cụ thể. Trước khi quyết định theo đuổi bất kỳ công việc này, bạn cần đảm bảo mình có được cơ hội công việc rộng mở. Điều này là nhằm tránh trường hợp bạn bị thất nghiệp, hoặc buộc phải làm những công việc trái ngành. 
• Bước 4: Xác định con đường tương lai và lập kế hoạch chinh phục ước mơ. Sau khi các bạn học sinh chọn được cho mình một định hướng nghề nghiệp phù hợp, việc tiếp theo bạn cần làm chính là xây dựng kế hoạch thực hiện. Những mục tiêu rõ ràng, những chặng đường cụ thể sẽ giúp bạn thêm tự tin chinh phục ước mơ của mình. 

Xem thêm: Định hướng nghề nghiệp cho học sinh lớp 12

Top 10+ cách định hướng nghề nghiệp hiệu quả nhất

Hiện nay, có đa dạng các cách thức định hướng về nghề nghiệp cho tương lai được nhà trường, xã hội hay gần nhất là các bậc làm cha, làm mẹ ứng dụng. Việc lựa chọn và áp dụng cách định hướng như thế nào sẽ phụ thuộc vào nét tính cách riêng của mỗi bạn trẻ. Dưới đây là một số những cách định hướng nghề nghiệp phổ biến, đem đến hiệu quả cao để bạn có thể tham khảo.

Xác định sở trường, mong muốn, thế mạnh và thế yếu của bản thân

Một trong những cách định hướng nghề nghiệp cho học sinh hiệu quả và được áp dụng phổ biến chính là phải giúp bạn trẻ xác định được các yếu tố nội tại. Các yếu tố này bao gồm sở trưởng của bản thân, sở thích nghề nghiệp, những điểm mạnh và những điểm yếu. 

Mỗi người đều sẽ sở hữu những sở trường riêng, những thế mạnh và thế yếu đặc thù. Tương ứng với đó chính là những yêu cầu, điều kiện của mỗi nhóm công việc cụ thể. Từ những yếu tố nội tại của mỗi người, bạn có thể khoanh vùng và xác định được lĩnh vực nghề nghiệp phù hợp để gắn bó trong tương lai. 

Có thể nói, đây chính là yếu tố rất quan trọng, giúp cho bạn trẻ có thể xác định chính xác công việc mà bản thân yêu thích và mong muốn trở thành. Bạn có thể dễ dàng xác định sở trường, mong muốn, ưu và nhược điểm của mình bằng cách trả lời những câu hỏi. Hoặc, bạn cũng có thể tham khảo ý kiến từ cha mẹ, từ những người thân quen, từ bạn bè để có được những thông tin chính xác nhất. 

Mạnh mẽ vượt qua rào cản định kiến, làm chủ bản thân

Để định hướng nghề nghiệp cho bản thân đúng như mong muốn, các bạn học sinh cần mạnh mẽ vượt qua những định kiến, những áp đặt của cha mẹ. Đây không phải là những trường hợp hiếm gặp khi ba mẹ mong muốn, thậm chí là áp đặt con cái theo đuổi ngành học mà mình chọn. Đó có thể là do lý do truyền thống gia đình, công việc này khi ra trường dễ kiếm việc làm,…

Việc lựa chọn một công việc phù hợp với bản thân, bạn cần chủ động dựa trên mong muốn và sở thích của mình. Do đó, hãy mạnh mẽ vượt qua những định kiến, những áp đặt của cha mẹ, của họ hàng hoặc của xã hội để có thể đi đúng con đường mà bản thân yêu thích. Bạn có thể lựa chọn cách thức nói chuyện rõ ràng cùng cha mẹ để có thể trình bày và trao đổi, thuyết phục cha mẹ tin tưởng vào quyết định của bản thân.  

Tham gia thực hiện những bài trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp

Thực hiện những bài trắc nghiệm kiểm tra tính cách cũng là cách định hướng nghề nghiệp cho học sinh được áp dụng rất phổ biến hiện nay. Bạn có thể dễ dàng tìm kiếm nội dung này trên thanh công cụ google chỉ với một cú click chuột. Hiện nay, có rất nhiều các website đã có cung cấp bài trắc nghiệm kiểm tra tính cách hoàn toàn miễn phí, trả kết quả cũng rất nhanh chóng. 

Sau khi xác định được bản thân mình thuộc nhóm tính cách nào, bạn sẽ có thể dễ dàng biết được những điểm mạnh và điểm yếu của mình. Kết quả của các bài trắc nghiệm giới tính cũng giúp phân tích và gợi ý thêm về những công việc phù hợp. Từ đó, bạn sẽ có thêm những thông tin tham khảo và có thể định hướng nghề nghiệp, lựa chọn cho phù hợp. 

 Xác định mục tiêu của bản thân

Mỗi người sẽ có cho mình những mục tiêu riêng, mong muốn bản thân có thể đạt được trên chặng hành trình của mình. Do đó, để định hướng nghề nghiệp của bản thân, bạn cũng hãy xác định những mục tiêu cụ thể của mình, công việc bạn muốn làm và kiểu người bạn muốn trở thành. Note ra giấy hoặc tại phần mềm ghi chú của điện thoại, laptop đều được, miễn là ở nơi bạn dễ dàng nhìn thấy. 

Việc xác định những mục tiêu cụ thể sẽ giúp bạn trẻ khoanh vùng được nhóm lĩnh vực công việc phù hợp nhất với mình. Từ đó giúp việc chọn lọc và quyết định công việc sẽ gắn bó trong tương lai cũng trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn. Bên cạnh đó, việc làm này cũng sẽ giúp bạn trẻ có thêm động lực để theo đuổi mê thông qua việc xây dựng những kế hoạch cụ thể và có hiệu quả.

Tìm hiểu cụ thể những lĩnh vực nghề mà bạn quan tâm

Mỗi nhóm lĩnh vực nghề nghiệp đều sẽ bao gồm những công việc cụ thể riêng, những yêu cầu và những điều kiện để đáp ứng được nội dung công việc. Những thông tin này, bạn trẻ sẽ khó có thể bao quát được hết nếu chỉ xem xét và đánh giá dựa trên “bề nổi” của công việc. Do đó, trước khi quyết định theo đuổi bất kỳ công việc nào, các bạn trẻ cần lưu ý tìm hiểu thật kỹ về những công việc này.

Đây chính là bước đệm rất quan trọng để giúp bạn có thể chinh phục ước mơ một cách thuận lợi hơn. Bạn hoàn toàn có thể tìm kiếm thông tin tại thanh công cụ google, tại các hội nhóm về công việc tại các mạng xã hội,… Hoặc bạn cũng có thể hỏi thăm thêm từ cha mẹ, từ người thân hoặc từ những người bạn có chung định hướng để tích lũy thêm những kiến thức rất hữu ích. 

Tham gia các buổi chia sẻ, định hướng nghề nghiệp

Một trong những cách định hướng nghề nghiệp đang diễn ra rất phổ biến hiện nay chính là tham gia các buổi chia sẻ, định hướng nghề nghiệp. Mô hình này được hầu hết các trường bậc trung học phổ thông tổ chức thường xuyên dành cho các bạn học sinh lớp 12 để giúp cung cấp những kiến thức hữu ích. Dù bạn đang là học sinh lớp 10, lớp 11, bạn cũng có thể tham gia để chủ động chuẩn bị cho con đường tương lai của mình. 

Những ngày hội nghề nghiệp, tọa đàm định hướng thường được tổ chức với sự tham gia của đa dạng các trường đào tạo hệ Đại học, Cao đẳng và trường nghề. Bạn sẽ được lắng nghe thầy cô chia sẻ về nội dung học của từng lĩnh vực công việc, cơ hội việc làm, những thuận lợi và thử thách có thể gặp phải. Đây chính là những kiến thức rất hữu ích, giúp bạn có được góc nhìn tổng quan nhất để có thể đưa ra nhóm ngành học phù hợp với mong muốn và khả năng. 

Tìm tòi và học hỏi thêm về kỹ năng cần thiết của công việc

Bên cạnh yếu tố về trình độ chuyên môn, kỹ năng mềm cũng là yếu tố rất cần thiết để giúp bạn có thể chinh phục được ước mơ nghề nghiệp của mình. Các bạn học sinh, thông qua sự hỗ trợ từ những kênh thông tin, hoàn toàn có thể chủ động tìm tòi và học hỏi, trau dồi thêm nội dung này. Đây là bước chuẩn bị để giúp bạn chủ động nắm bắt các cơ hội việc làm đến với mình. 

Lên “dây – cót” tinh thần, sẵn sàng đối diện với sự thay đổi

So với môi trường học tập ở cấp 3, học tập tại trường đào tạo nghề hay tại các trường Đại học, Cao đẳng được đánh giá là một sự thay đổi lớn. Các bạn trẻ sẽ không còn được kèm cặp, nhắc nhở sát sao từ đội ngũ các thầy cô giáo, thay vào đó là sự chủ động và kỷ luật bản thân trong học tập. Chuẩn bị cho mình một tinh thần mới và sẵn sàng đối diện với sự thay đổi này là điều rất cần thiết. 

Để chinh phục bất cứ ước mơ nào, tinh thần sẵn sàng dám đối diện với sự thay đổi, với một môi trường mới luôn được mọi người đánh giá cao. Đây cũng là một trong những nội dung mang ý nghĩa định hướng nghề nghiệp được các bậc phụ huynh cùng với các thầy cô rất chú trọng. 

Tìm kiếm những nguồn việc làm an toàn

Bên cạnh việc đánh giá về cơ hội việc làm của nhóm ngành nghề bạn chuẩn bị theo đuổi, tìm kiếm những nguồn cung ứng việc làm là điều rất cần thiết. Điều này sẽ giúp bạn trẻ chủ động đánh giá được tiềm năng về những vị trí công việc cụ thể trước khi quyết định lựa chọn một lĩnh vực nghề cụ thể.

Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin, các bạn học sinh, sinh viên hoàn toàn có thể thuận lợi tìm kiếm nhiều vị trí việc làm thông qua các website. Hoặc bạn hoàn toàn có thể tham gia các hội nhóm trên mạng xã hội facebook để có thêm nhiều cơ hội việc làm. 

Hoặc bạn cũng có thể tìm kiếm những cơ hội nghề nghiệp thông qua việc hỏi thăm những người thân quen của mình. Đây sẽ là những cơ hội việc làm có tính an toàn cao, giúp bạn có thể đi thực tập từ sớm để nhanh chóng rèn luyện và trau dồi thêm các kỹ năng cần thiết. 

Không ngừng học hỏi về chuyên môn

Để có thể chinh phục được ước mơ của mình, học tập và không ngừng trau dồi về chuyên môn là điều mà các bạn trẻ không thể bỏ qua. Khi đã định hướng cho mình được hướng đi phù hợp, các bạn học sinh nên xây dựng kế hoạch học tập phù hợp để đáp ứng được yêu cầu ở chuẩn đầu vào. 

Bên cạnh đó, bạn trẻ cũng nên chủ động trong học nghề, học tập tại môi trường Đại học,… Điều này sẽ giúp nàng xây dựng được nền tảng vững chắc của nghề, giúp bạn thêm tự tin khi tham gia làm việc sau khi ra trường. Đồng thời, yếu tố này cũng sẽ giúp bạn có thêm những cơ hội việc làm hấp dẫn ngay sau khi ra trường. 

Trải nghiệm thực tiễn

Trải nghiệm thực tiễn là một trong những nội dung được nhiều trường học cùng với các đơn vị chú trọng khi thực hiện định hướng nghề nghiệp cho các bạn trẻ. Trải nghiệm thực tiễn sẽ giúp bạn hình dung được công việc mình sẽ làm trong tương lai, từ đó chủ động lên tinh thần và rèn luyện những kỹ năng cần thiết. 

Việc trải nghiệm càng sớm sẽ giúp bạn trưởng thành hơn qua những va vấp và tích lũy cho bản thân những kinh nghiệm riêng. Đây sẽ hành trang quý giá đối với mỗi người, giúp việc chinh phục ước mơ nghề nghiệp trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn. 

Lời kết

Định hướng nghề nghiệp được xem là một trong những nội dung giáo dục toàn diện được đặc biệt quan tâm đối với các bạn trẻ, các bạn học sinh,… Hoạt động này sẽ giúp các bạn trẻ có thể chọn lựa được cho mình một công việc phù hợp trong tương lai, từ đó có thể cống hiến hết sức mình. Với những thông tin hữu ích được chia sẻ, các bạn trẻ sẽ lựa chọn và áp dụng những cách hướng nghiệp phù hợp, chọn cho mình nghề nghiệp ưng ý nhất.